A FESTA DO PATRÓN (Ángeles Madriñán)

Xa van alá tres décadas, pero lembro que alí fun, como moitas veces iría despois, pola festa do patrón. Calada como era o meu ser e mergulleime naquela casa palpitante e bulideira. Tan distinta á miña. Tan igual no fondo das cousas. No querer mesmo que sustenta o sentir. No afecto envolvente dos teus. E abríronme as portas sen gardar aparencias. Tal cal eran. Sinxelos. Alegres. Turrando da vida co que tiñan a man e fun unha máis no ferver doméstico do San Bieito : – Nena , lava as leitugas.- - Mengana faille o adobío á ensalada.- - Zutana poñede a mesa e mirade que non falte nada.- -Rapazas, hai que ir de contado á taberna polos encargos de última hora. O vinagre que anda escaso. Os limóns que esqueceron.- - E as pequenas ? que andarán facendo que non se escoita un chío?  Mala cousa, ide mirar delas.- O tempo enchíase de certezas. De enérxicas voces que sinalaban as tarefas. De troula de rapazada no seu quefacer incansable. De ledicia ao cabo.

Logo, contra a unha, viña a misa cantada. De obrigada asistencia. A roupa nova e o pano no peto. O recado da nai en forma de interrogante sempre despois do bico. - Levas pano? E ti acenando coa cabeza en sentido afirmativo. Coma se ese anaquiño de tea te fora protexer do mal que hai no mundo. Coma un amuleto coas iniciais bordadas.

Deseguido a procesión do Santo. Silencio. Devoción. Os foguetes que botaban dende a carballeira que está detrás do atrio e a sesión vermú. Estrondo. Vanalidade. Todo invariable. Ano tras ano. Amarrado ao tempo. Como senón puidera ser doutro xeito. De volta, o xantar barulleiro pintado de fartura. – Como nena, come do que che guste. Ou non tes fame .? Coidaban de min, fraca e esbrancuxada .E ti apoñíaslle un – deixaa tranquila avoa - e ela reviraba o xesto contrariada, como se pensara que os novos non entenden nada. Un xesto de muller forte. Con nervio. Que rifa coa vida cando esta se pon de cu. Que bota a sota de ouros e deféndea coma se fora o último bastión, premendo nas cartas cun aquel de raza. Unha estirpe á que tamén pertencía túa nai, por moito que ela fora sogra. As dúas alleas á fraxilidade. Espelidas. Dispostas. Co mandil de cadros anoado ás costas. Amañando canto había que amañar.

A baralla no mantel de hule. As rifas pola pouca ganancia. Pola nula perda. A fama de bo xogantín. O café con gotas. A tarde enteira pendentes da brisca. A botella de chisca permanentemente na mesa. As miradas concentradas e inquisitivas na busca das señas. O que chiscaba o ollo con disimulo. O que sopraba con suavidade, coma sen querer. O que sempre poñía paz para acalmar algunha lea. Cousa de pouca substancia. A auga sempre volvía ao rego.

Na cociña a rima de pratos sucios. A mestura selvática de garfos, coitelos, culleres de café, ensaladeiras, espumaderas, potas, escorredoiros, copas grandes e pequenas, xerras do viño... O enxoval disposto para a fregadela. O feminino. A illa que nós habitabamos.

Pola noitiña o campo da festa cheo de chilindradas. A ansiada verbena. E nós aduanando pola casa adiante ao son do ritmo de Pachi e Carme ou da orquesta de turno. Festeiras. Expectantes. Baixabamos alasando os chanzos de ladrillo con tanta festa dentro coma fóra, mentres soaban pasadobres, rumbas e algo de música pop daqueles anos oitenta de ombreiras desafiantes e pantalóns de cintura alta que disque volven estar de moda. “High waist”, seica lle chaman agora. Ata para mercar no Zara de Ourense hai que saber inglés !

Por riba de todo eramos felices, choutando no campo coa luzada acesa e a vida por diante. Cando o silencio cubría a noite alancabamos polo souto cara á casa e entre sorrisos cómplices e unha amizade desbordante pechabamos os ollos cansos.

Xullo na memoria ten a cor deses días calorosos. A sospeita de que a facilidade coa que vivíamos, coa que nos queríamos era a mellor excusa para ter sempre un territorio ao que volver.
Mentres deluvabamos os ollos , aínda presos de lagañas, abríamos a fiestra do cuarto de par en par. O domingo erguíase prometedor. Anunciábase no rechouchío dos paxaros da hortiña de detrás. No saúdo das galiñas encerradas tras unha malla metálica que parecían responder á ledicia toda estirando o pescozo para ser participes de canto sucedía. Na charanga que acomodada no remolque dun vello tractor Barreiros ía de porta en porta coa súa melodía. No bater de cazolas. Na chifrada da carne cocida a referver. Nas bucinadas da furgoneta branca do panadeiro. No bule-bule daquela requitropa para reproducir de novo as mesmas rutinas que o día anterior. Porque de ser feliz un nunca se cansa. Lembras que cho dixen hai pouco. Alí fun moi feliz.

“ Quién dice que se olvida. No hay olvido”, escribiu o poeta Luis Cernuda con acerto. E así, eu lembro. Lembro sempre aquel tempo noso. O tempo no que os amigos son familia.