O XIRO (Ángeles Madriñán)

Ás nove en punto sen facerlle concesións ó segundeiro soan os altofalantes. Avisan coa suavidade dunha apacible melodía do comezo da xornada. Os cativos bulen. Rebulen. Boquexan coma peixes. Inquedos uns. Adormiñados outros. Nifrando os máis pequechos sen querer soltar a man protectora que os abandonará logo das longas vacacións de Nadal afeitos como están á xogueta e á anarquía dos días. Non parece que as tan loadas bondades do cambio do estridente timbre de antes pola moderna pedagoxía musical acalme a perrencha dos raparigos ante os inevitables designios do almanaque. E moi a contragusto, que neso case todos coinciden neste primeiro día, van entrando no vello edificio de pedra ante a atenta mirada dos seus acompañantes. Os máis nugalláns incorpóranse á rutina albardados coas súas coloridas mochilas. Soben os chanzos que os separan da entrada principal e, apremados polos estresados pais e deluvando os ollos, desaparecen tras do cristal da porta principal. Comeza o día. Comeza o ano.

De vagar vanse formando grupiños aquí e acolá no patio, que agora, sen o balbordo dos rapaces, semella máis grande e aburrido nesa cor grisalla e áspera do cemento desposuído repentinamente das risas e chanzas infantís. Co gallo de pórse ó día das vidas alleas, unha voz propón a matutina xuntanza para tomar o café, que é a excusa máis común e que levanta menos sospeita. O grupo de Was de 6 D comeza a xibrar coa intención, se cadra unha miga hipócrita, de anunciar onde terá lugar a improvisada reunión. Pois a estas alturas e logo de nove anos xuntos, a maioría deles xa tiveron os seus rifirrafes a conta do obrigado regalo de final de curso para o mestre. Do cumpreanos de mengano ou zutano. Das multitudinarias comuñóns en pazos que tanto se levan. Da excursión adubiada con ou sen móbil. Dos traballos en grupo que propician delacións e esquecen a finalidade coa que foron propostos. Das ceas de final de curso ou de calquera outra caste de decisión transcendental que hai que tomar nestas idades. Unha hipercomunicación disparatada que tenta crear entre os cativos vínculos que a vida adulta esfarelará coma galletas.

Entran na cafetaría que hai da outra banda da rúa. Dentro o balbordo faise cargo da mañá e o camareiro anda agudo no seu quefacer. Outros moitos tiveron a mesma idea ca eles e teñen que conformarse coa mesa do fondo, a máis escura de todas pois está ó lado dos baños. Nun anacrónico anaquel de madeira colocado á altura suficiente para que non estorbe hai un moderno televisor. Na pantalla reina a incombustible Ana Rosa rodeada dos serviciais contertulios aos que ninguén lle presta atención porque o aparato non ten volume. Nin falta que lle fai. A vida arrinca en xaneiro coa ilusión dun novo ano. Mais non para todos.

-Pois a min moito me gustou Andorra, estivemos alí esquiando. Éche unha pasada. O ano que ven volvemos.- Anuncia Merche, abrindo a espita para ver quen dá máis.
-Si nós xa fomos- confirma Luísa que non se quere quedar atrás e non atura a Merche.- Pero para papar frío quedamos na casa. Nós este ano fomos ás illas na procura do caloriño. Non hai mellor cousa. Volves coas pilas cargadas.- Asegura coa firmeza de quen di algo indubidable e imprescindible.
-Bueno muller, eso é para gustos- acláralle Merche nun intento de pararlle os pés. Mellor dito a lingua, que se lle deixas coller pulo xa non hai quen a ature. O dela sempre é o mellor. A súa filla a máis lista debaixo das estrelas.
-Cah, Cah, nin falalo. Ir papar frío. Ti non sabes o que é bo!- espetálle Luísa deixándolle claro que despreza a súa opinión.
-Como queiras- engade Merche claudicando malhumorada, pero consciente de que é mellor deixalo correr. Calquera que se enfronte con ela leva as de perder.
A conversa ténsase aturando as labazadas dialécticas entre Luisa e Merche, e relaxáse coa intervención de Puri, que é algo máis conciliadora.
-Que máis ten ter frío ou calor, o caso é saír da casa e cambiar de aires non si?
De seguido Xulia solta un chiste dos seus e todos e todas rin á gargalladas a súa ocorrencia. Hai xente que actúa como a argamasa que xunta pezas que de por si non farían boa mestura. Xente balsámica que constrúe no canto de derrubar.

O grupo retoma o temón da conversa e Luísa pasa de mala gana a segundo plano, pero por pouco tempo.
-O teu Instagram é unha pasada Luísa, que fotos máis chulas- di Nati con admiración verdadeira, mentres o resto intercambia miradas cómplices e mesmo compasivas, sabedores de que a Nati lle falta un fervor e na vida todo a sorprende.
-Que va muller- rebátelle Luísa , restándolle importancia á loanza. -Todo o fai o teléfono-. E aproveita para ensinar o reverso coa funda dourada onde abrolla a distintiva mazá.- Valen os seus cartos pero é unha marabilla- comenta cunha fachenda que é inherente ó seu carácter. Tanto tes, tanto vales. Dende que o mundo é mundo.
A sucesión de voces e anécdotas. De viaxes e lugares. De proezas e instántaneas a toque de teléfono que corre de man en man, vai pesando no ánimo de quen non abreu boca ata o momento e se remexe incómoda na cadeira mentres grolea o cortado con desgana.

Polo demais a xuntanza, suxeita a un feble equilibrio, segue as mesmas rutinas de sempre. Alomenos aparentemente porque Rosa fai un esforzo por non fuxir de alí enseguida. Céntrase na cunca de café fumegante que ten entre mans coma se fora un obxecto que a retén. Ausente da conversa, matina nos seus aforros nas poutas do banco a conta da merda das preferentes. No engano que lle quita o sono. Na hipoteca que aprema e non espera. No divorcio que ameaza demoledor. Na traizón que agatuña coma una felino por dentro dela, rabuñándolle o peito. Na morte dos afectos. Na vellez desamparada dos seus pais. Na culpa que sente por non ter mirado máis por eles absorta na súa vida perfecta. Na adolescencia pronta e esixente dos fillos educados con cartos de máis. No traballo que non ten. Que terá que buscar se quere sair adiante. Na vida que semella unha lousa do camposanto. Pero cala e sorrí, non sabe se por finximento ou por vergoña ou por unha mestura de ambas. Afeita como estivo sempre a unha vida regalada. Pousa a taza baleira enriba da mesa e preme forte coas mans suxeitando o bolso de pel que ten enriba das pernas como se na coñecida marca que abrolla na placa de metal dourado estivera a seguranza do futuro ou a ocultación do presente. Trescentos euros lle custou nos tempos en que ela tamén falaba de viaxes. Nos tempos en que Luísa e ela eran unlla e carne. Agora todo se torceu. Desa maneira en que se torce a vida para endereitar o entendemento. Volvendo ao seu a importancia das cousas. Simplificando esas mal chamadas amizades e poñendo o cascallo ao descuberto.

-E logo ti onde te metiches que non se che veu o pelo ?Andas ás agachadas ou ?- inquire Luísa dun xeito malicioso que a ningúen lle pasa desapercibido, pois fai a pregunta sosténdolle a mirada a Rosa. Na vila correu o rumor de que o home de Rosa crebou a empresa que ten e por riba ponlle os cornos cunha empregada engaiolante que ten no departamento de contabilidade. Ese instante que se volve incómodo para todos, sen embargo é moi revelador para Rosa. Comeza a verse cos ollos de quen dicía ser amiga. Ollos inmisericordes. Que termaron dela mentres lle duraron os cartos. Os mesmos ollos que ela tiña ata fai ben pouco. E non lle gusta o que ve. Non lle gusta o tipo de muller no que se converteu ó carón de Luísa. Unha desas persoas que nunca repara nos máis. Que ceiba a verba coma quen solta un can rabioso. Sempre para morder.

Permanece uns segundos en silencio, calibrando a súa resposta. No siso a esmagadora certeza de estar soa faise cargo de cada pensamento.

Despois fai un aceno lento e levanta un chisco a man para consultar o reloxo. Pero nin siquera chega a ver a hora que marcan as agullas do seu precioso Tissot dourado.

-Eu teño que irme, que xa son as …- é o único que consegue dicir e, sen rematar a frase, érguese e preme coa man dereita a correa do bolso a altura do ombreiro, coma se fora unha corda á que amarrarse para saír dun pozo á superficie. Encamíñase cara á saída e cando xa ten o corpo fóra do establecemento, volve a cabeza cara ó expectante grupo e despídese cun adeus bisbado, case imperceptible.

-Boh, non lle fagades caso, que é unha amargada.- Comenta Merche coa súa habitual seguridade cando arranxa a vida dos outros. -O do seu home xa se vía vir. Cando contratou a fulana esa para a oficina fixo o cadullo. Se son eu póñelle as cousas clariñas. En dúas días, bótoa á rúa. Que lle vaia limpar a carteira a outro. – Coa aclaración dá por concluído o tema e ninguén se atreve a dicir ren.
Queda no aire unha sensación de pesadume. Como se todos ficaran incómodos nunha indiferencia que manca. Co remorso caladiño. Por que ninguén lle preguntou como se encontra? Por que ninguén lle deu azos para seguir? Por que ninguén lle dixo, tranquila que desta has saír? Mais na vida case todos apostan sempre pola carta gañadora e ben poucos se achegan a quen caeu en desgraza. Doe dicilo. Pero aínda doe máis sentilo.

Rosa camiña pola rúa tristeira, coa cabeza baixa, debullando canto a morde por dentro e co sarabullo da traizón roéndolle as entrañas. Leva un desencanto grande que mesmo torna en naúsea á altura da Praza da Grela. Agoniada coa posibilidade de perdelo todo. Colle un pano do peto e
achégao aos beizos para coutar as ganas de trousar. Sente que leva consigo as miradas de todos pousadas na súa caluga. Dándolle o tiro de graza. Aburatándoa.

Canto falamos dos outros sen saber. Canto! Cantas veces precisariamos unha palabra amable. E con eso bastaría para que as cousas foran máis sinxelas. Apenas coa franqueza, co sentimento. Pero non. Todo é comenencia , envexa e falsidade. E a palabra a facer estragos en nós.

No seu ensimesmamento Rosa cruza precipitadamente o paso de peóns que hai onde a farmacia de Cortegoso e as luces que lampexan bótansenlle enriba. O coche, un Megane azul cobalto, frea de súpeto logo de impactar. O seu ocupante estupefacto e preso do nerviosismo ó ver que alguén atravesou a rúa de xeito suicida abre a porta do condutor para saír á mesta néboa que tingue a mañá do dez de xaneiro. Espreita o cemento con incredulidade , nel o corpo dunha muller xace tendido ao longo das grosas raias brancas. Inmóbil.